Tại hội thảo "Những vấn đề dinh dưỡng thường gặp ở trẻ em: biếng ăn và béo phì" do BV Nhi Đồng 1 tổ chức, khoảng 2/3 số người tham dự đều cho biết gia đình mình có con trẻ biếng ăn mà không biết cách khắc phục.
Nguyên nhân từ… người lớn
Trẻ biếng ăn thường bắt nguồn từ những nguyên nhân sau đây:
Sai lầm khi chăm sóc dinh dưỡng lúc trẻ ốm, bệnh: BS Nguyễn Thị Hoa (Trưởng khoa Dinh dưỡng - BV Nhi Đồng 1) chia sẻ: Lúc trẻ mắc các bệnh nhiễm trùng cấp như viêm họng, viêm phế quản… hay nhiễm trùng mãn: lao, nhiễm trùng tiểu… thì thường có chiều hướng không muốn ăn, từ chối các bữa ăn. Lý do là thể trạng của các em lúc này không tốt, mệt mỏi, ăn không ngon và hoàn toàn không muốn ăn. Vì thế, chúng ta không nên quá lo lắng và ép trẻ ăn cho bằng được, sẽ vô ích do trẻ không thể tiếp nhận được thức ăn, thậm chí nôn ói ra hết. Hãy cho trẻ ăn theo nhu cầu bệnh lý, cũng như chấp nhận trẻ sụt cân để khi trẻ hết bệnh thì cho ăn bù.
Sai lầm khi chế biến thức ăn cho trẻ: Đây là trường hợp khá phổ biến nhiều gia đình mắc phải. Thường cha mẹ nào cũng muốn con mình ăn những thứ ngon nhất, bổ nhất nên "tham lam" khi chế biến thức ăn: nấu một món nhưng cái gì ngon, bổ là đều muốn cho tất cả vào. Chẳng hạn như nấu cháo đậu xanh lại thêm thịt gà… Lúc đó, năng lượng trong thức ăn khá nhiều sẽ làm trẻ mau ngán và dẫn đến biếng ăn.
Cho trẻ ăn những thức ăn chứa các vi chất dinh dưỡng (Lysin, sắt hoặc kẽm) mà trẻ đã dư, trong khi những chất cơ thể trẻ thiếu thì lại không cho ăn. Lúc này, bạn cần được chuyên viên hướng dẫn chế độ ăn hợp lý cho bé, cũng như bổ sung những vi chất mà trẻ cần. BS Hoa khuyên: "Các bậc phụ huynh nên nhớ không phải trẻ nào biếng ăn cũng cần những chất giống nhau. Đó là lý do nhiều người hay thắc mắc tại sao con người ta ăn món đó mập lên, còn con tôi thì không. Con bạn cần được tư vấn và chẩn đoán đúng, đừng theo kiểu "xe hư mà tìm thợ may".
Do cách chăm sóc của gia đình. Trong thời đại công nghiệp, nhiều ông bố bà mẹ bận rộn với công việc nên không dành nhiều thời gian cho con. Lúc đó, trẻ cảm thấy hụt hẫng, buồn bã… và có thái độ biếng ăn để người lớn quan tâm, chú ý đến mình nhiều hơn.
Để trị biếng ăn dạng này ở trẻ, cần có sự hợp tác tích cực từ gia đình. Hãy tạo cho trẻ bữa ăn vui vẻ, tự nguyện - một bữa ăn "ngon" đúng nghĩa. "Ngon" ở đây nghĩa là người cùng ăn với trẻ phải vui vẻ, thân mật; bàn ăn được trang trí bắt mắt, chén dĩa xinh đẹp. Và một điều hết sức quan trọng là món ăn đó trẻ phải thấy ngon chứ không phải là người lớn thấy ngon.
Cho trẻ ăn đúng cách, đúng lúc
Bạn cần nhớ "ăn khi đói, uống khi khát", không nên áp đặt suy nghĩ, tình trạng cơ thể của mình vào trẻ. Chỉ những lúc thực sự đói trẻ mới tập trung ăn và ăn ngon hơn. Cũng đừng bao giờ giấu những thứ bé không thích vào món ăn (như thuốc bổ), vì như vậy sẽ vô tình làm bé có ác cảm với món ăn, thấy thức ăn là sợ vì "không hiểu có cái gì trong đó mà mình cảm thấy không thể ăn được".
Để bé ăn nhiều hơn trong bữa ăn, bạn nên giảm các bữa ăn vặt cho trẻ, tránh cho trẻ uống nước ngọt trước bữa ăn, sẽ làm trẻ có cảm giác no và biếng ăn hơn.
Một "mẹo" nhỏ mà các gia đình có thể áp dụng là cùng cho trẻ đi chợ hay siêu thị rồi hướng dẫn trẻ cách chế biến món ăn. Lúc này, trẻ sẽ có "trách nhiệm" với "sản phẩm mình làm ra" và ăn với tư thế sẵn sàng. Bạn không cần phải hò hét hay "dụ dỗ".
Cần xác định đúng nguyên nhân trẻ biếng ăn để có cách điều trị đúng. Nếu trẻ ăn ít mà vẫn phát triển bình thường đúng với độ tuổi thì bạn không có gì phải lo lắng. Đừng bao giờ dùng cảm giác của mình mà "chẩn đoán" bệnh cho bé.